بررسی زبانی و ادبی منظومه مانوی پارتی انگدروشنان، با نگاهی اجمالی به محتوای عرفانی متن

چکیده انگدروشنان، منظومه ای پارتی است که مارامو، یکی از شاگردان مانی، آن را سروده است. زبان پارتی از زبان های ایرانی میانه غربی استو شماری از واژه های فارسی از این زبان منشأ گرفته اند. منظومه انگدروشنان از لحاظ زبانی، ادبی و عرفانی بسیار حائز اهمیّت است. این منظومه دارای هشت بخش است و درباره جان گرفتار و حبس شده در کالبد اهریمنی است، که مورد آزار و شکنجه قرار گرفته و در آرزوی نجات دهنده ای است که او را رهایی بخشد و به بهشت جاودان رهسپار گرداند. انگدروشنان، بر اساس اعتقادات دین مانی سروده شده است و دوگانه گرایی ایرانی و عرفان گنوسیسم در آن به خوبی مشهود است.سراینده از آرایه های ادبی به-خصوص تشبیه، استعاره و تمثیل بهره فراوان برده است تا شرایط جان گرفتار در کالبد تن و جهان تاریکی و روشنی را بازگو کند. مضامین عرفانی موجود در این منظومه، شباهت هایی را با مضامین عرفانی بعد از اسلام به نمایش می گذارد که با بررسی آن می توان، سیر طبیعی تکامل عرفان قبل از اسلام تا بعد از اسلام را پی گیری نمود. در این پایان نامه، از نسخه ارائه شده مری بویس، که بر پایه نظرات والتر هنینگ بازسازی شده، استفاده شده است و منظومه، از دیدگاه زبانی، ادبی و مفهومی مورد بررسی قرار گرفت و کوشش شده تا برای نخستین بار برگردان فارسی وفاداری به متن ارائه شود. کلید واژگان: مانوی پارتی، مانی، منظومه، انگدروشنان، عرفان.